Thông tin thuốc tháng 1/2023

Post on 2023-03-24 22:22:41

HIỆU CHỈNH LIỀU KHÁNG SINH TRÊN
BỆNH NHÂN NGƯỜI LỚN SUY THẬN NẶNG

ThS.Ds. Ngô Thị Kim Cúc, ThS.Ds. Dương Hà Minh Khuê

Tổn thương thận cấp (acute kidney injury, AKI) và bệnh thận mạn (chronic kidney disease, CKD) được định nghĩa là tmình trạng suy giảm chức năng thận với những tiêu chí chẩn đoán xác định dựa trên creatinin huyết tương (serum creatinine, SCr), độ lọc cầu thận (glomerular filtration rate, GFR) và thời gian tiến triển^1,2.

Liều của thuốc được thải trừ qua thận nên được hiệu chỉnh theo mức lọc cầu thận (GFR) hay độ thanh thải creatinin (CrCl). Lưu ý rằng cần bắt đầu hiệu chỉnh liều lượng của thuốc khi độ thanh thải creatinin dưới 50 ml/phút để tránh sự tích lũy của các thuốc cùng độc tính³. Hiệu chỉnh liều sẽ phụ thuộc vào các đặc điểm của kháng sinh sử dụng cũng như tình trạng sinh lý của bệnh nhân^4, 5.

Lựa chọn kháng sinh cho bệnh nhân suy thận cần cân nhắc đến khả năng gây độc tính của thuốc và cả những chất chuyển hóa của thuốc trong huyết tương. Những tác dụng không mong muốn ít khi gặp ở bệnh nhân có chức năng thận bình thường lại có thể xảy ra thường xuyên hơn ở những bệnh nhân suy thận⁶. Ở bệnh nhân suy thận, nên ưu tiên những kháng sinh có dược động học không bị ảnh hưởng bởi tình trạng suy thận (marcrolide, doxycycline,...) hay T1/2 (thời gian bán thải) ít bị ảnh hưởng (ciprofloxacin,...); với những kháng sinh có độc tính cao trên thận (aminoglycoside, vancomycin, colistin,.) cần tôn trọng nguyên tắc hiệu chỉnh liều và giám sát chặt chẽ nồng độ thuốc trong máu^5,6.

Bảng 1. Đặc tính dược lực học của các nhóm kháng sinh⁴

Nhóm kháng sinh	Đặc tính dược lực học	Thông số dược lực học để tối ưu hóa
Aminoglycosides	Phụ thuộc nồng độ	Đỉnh (Peak):MIC
Penicillins	Phụ thuộc thời gian	Thời gian > MIC
Cephalosporins	Phụ thuộc thời gian	Thời gian > MIC
Carbapenems	Phụ thuộc thời gian	Thời gian > MIC
Vancomycin	Phụ thuộc thời gian	AUC:MIC
Lipopeptides	Phụ thuộc nồng độ	AUC:MIC; Đỉnh (Peak):MIC
Oxazolidinones	Phụ thuộc thời gian	AUC:MIC
Lipoglycopeptides	Phụ thuộc nồng độ	AUC:MIC
Fluoroquinolones	Phụ thuộc nồng độ	AUC:MIC
Macrolides	Phụ thuộc thời gian	AUC:MIC

Trong đó:

Đỉnh (Peak)MIC, tỉ lệ nồng độ tối đa (đỉnh) - nồng độ ức chế tối thiểu; là thông số để tối ưu hóa đối với kháng sinh phụ thuộc vào nồng độ.
Thời gian > MIC, phần trăm khoảng thời gian dùng thuốc mà nồng độ ở trên nồng độ ức chế tối thiểu (tỷ lệ phần trăm thời gian có nồng độ thuốc tự do trong huyết tương cao hơn MIC của vi khuẩn), là thông số để tối ưu hóa cho kháng sinh phụ thuộc vào thời gian.
AUC:MIC, tỉ lệ diện tích dưới đường cong - nồng độ ức chế tối thiểu.

Bảng 2. Bảng khuyến cáo hiệu chỉnh liều kháng sinh dành cho bệnh nhân > 18 tuổi⁸

Thuốc	CrCl > 50 mL/phút	CrCl 30 - 49 mL/phút	CrCl 10 - 29 mL/phút	CrCl < 10 mL/phút
Amikacin ^IVChế độ đa liều ngày	7,5mg/kg mỗi 12h	7,5mg/kg mỗi 24h (có thể lên đến 72h)	7,5mg/kg mỗi 24h (có thể lên đến 72h)	7,5mg/kg mỗi 48h (có thể lên đến 72h)
Amoxicillin ^PO	500mg mỗi 8h	500mg mỗi 8h	250-500mg mỗi 12h	250-500mg mỗi 24h
Amoxicillin ^PO	1g mỗi 8h	1g mỗi 8h	1g mỗi 12h	500mg mỗi 12h hoặc 1g mỗi 24h
Ampicillin ^IV	1 - 2g mỗi 6h	1 - 2g mỗi 8h	1 - 2g mỗi 12h	1 - 2g mỗi 24h
Ampicillin ^IV	2g mỗi 4h	2g mỗi 6h	2g mỗi 8h	2g mỗi 12h
Ampicillin/sulbactam IV	3g mỗi 6h	3g mỗi 6-8h	CrCL> 15: 3g mỗi 12h	5
Piperacilin ^IV	3-4g mỗi 4-6h	3-4g mỗi 6-8h	3-4g mỗi 6-8h	3-4g mỗi 8h
Cefoxitin ^IV	1-2g mỗi 6-8h	1-2g mỗi 8-12h	1-2g mỗi 12-24h	500mg-1g mỗi 12-24h
Cefoperazol + sulbactam ^IV	1-2g mỗi 12h	1-2g mỗi 12h	ClCr > 15: 1g mỗi 12h CrCl < 15: 500mg mỗi 12h	500mg mỗi 12h
Cefotaxim ^IV	1-2g mỗi 6-8h	1-2g mỗi 8-12h	1-2g mỗi 8-12h	1-2g mỗi 24h hoặc giảm 50% liều

Thuốc	CrCl > 50 mL/phút	CrCl 30 - 49 mL/phút	CrCl 10 - 29 mL/phút	CrCl < 10 mL/phút
Cefpodoxim ^PO	200mg mỗi 12h	200mg mỗi 12h	200mg mỗi 24h	200mg mỗi 24h
Cefadroxil ^PO	500 mg mỗi 12h hoặc 1g mỗi 24h	Liều khởi đầu 1g, liều duy trì 500 mg mỗi 12h	Liều khởi đầu 1g, liều duy trì 500 mg mỗi 24h	Liều khởi đầu 1g, liều duy trì 500 mg mỗi 36h
Cefdinir ^PO	300mg mỗi 12h	300mg mỗi 12h	300mg mỗi 24h	300mg mỗi 24h
Cefpirom ^IV	2g mỗi 12h	1g mỗi 12h	1g mỗi 12h	1g mỗi 24h
Ceftazidim ^IV	1-2g mỗi 8-12h	1-2g mỗi 12-24h	ClCr >15: 1-2g mỗi 12-24h	1-2g mỗi 24-48h Hoặc 500mg-1g mỗi 24h
Ceftriaxon	Không cần hiệu chỉnh liều	Không cần hiệu chỉnh liều	Không cần hiệu chỉnh liều	Không cần hiệu chỉnh liều
Ertapenem ^IV	1 g mỗi 24h	1 g mỗi 24h	500 mg mỗi 24h	500 mg mỗi 24h
Imipenem + Cilastatin^IV	90> ClCr > 60: 500mg mỗi 6h hoặc 1g mỗi 8h ClCr < 60: 300 mg mỗi 6h hoặc 500mg mỗi 8h	300 mg mỗi 6h hoặc 500mg mỗi 8h	ClCr > 15: 200mg mỗi 6h hoặc 500mg mỗi 12h	Không khuyến cáo
Meropenem ^IV	1g mỗi 8h	1g mỗi 12h	ClCr < 25: 500mg mỗi 12h	500mg mỗi 24h
Meropenem ^IV	2g mỗi 8h	2g mỗi 12h	ClCr < 25: 1g mỗi 12h	1g mỗi 24h
Azithromycin ^PO	Không cần hiệu chỉnh liều	Không cần hiệu chỉnh liều	Không cần hiệu chỉnh liều	Không cần hiệu chỉnh liều
Clarithromycin ^PO	500 mg mỗi 12h	500 mg mỗi 12-24h	500 mg mỗi 12-24h	500 mg mỗi 24h
Clindamycin	Không cần hiệu chỉnh liều	Không cần hiệu chỉnh liều	Không cần hiệu chỉnh liều	Không cần hiệu chỉnh liều
Gentamicin ^IV Chế độ đa liều ngày	Liều khởi đầu: 2mg/kg, liều duy trì 1.7 - 2mg/kg mỗi 8h	1.7 - 2mg/kg mỗi 12-24h	1.7 - 2mg/kg mỗi 12-24h	1.7 - 2mg/kg mỗi 48h

Thuốc	CrCl > 50 mL/phút	CrCl 30 - 49 mL/phút		CrCl 10 - 29 mL/phút		CrCl < 10 mL/phút
Ciprofloxacin ^PO	500-750mg mỗi 12h	250-500mg mỗi 12h		500 mỗi 24h		500 mỗi 24h
Ciprofloxacin ^IV	IV: 400mg mỗi 8-12h	400mg mỗi 8-12h		200-400mg mỗi 24h		200-400mg mỗi 24h
Levofloxacin ^IV/PO	500mg mỗi 24h	Liều khởi đầu 500mg, liều duy trì 250mg mỗi 24h		ClCr > 20: liều khởi đầu 500mg, liều duy trì 250mg mỗi 24h ClCr < 20: liều khởi đầu 500mg, liều duy trì 250mg mỗi 48h		Liều khởi đầu 500mg, liều duy trì 250mg mỗi 48h
	750mg mỗi 24h	750mg mỗi 48h		ClCr > 20: 250mg mỗi 48h ClCr < 20: Liều khởi đầu ' 750mg, liều duy trì 500mg mỗi 48h		Liều khởi đầu 750mg, liều duy trì 500mg mỗi 48h
Metronidazole ^IV/PO	Không cần hiệu chỉnh liều	Không cần hiệu chỉnh liều		Không cần hiệu chỉnh liều		Không cần hiệu chỉnh liều
Fosfomycin ^IV	12-24g/ngày chia 2-3 lần (liều dùng 1 lần không quá 8g)	ClCr < 40: 70% liều ban đầu chia 2-3 lần/ngày		ClCr < 30: 60% liều ban đầu chia 2-3 lần/ngày ClCr < 20: 40% liều ban đầu chia 2-3 lần/ngày		ClCr < 10: 20% liều ban đầu chia 2-3 lần/ngày
Vancomycin ^IV	15 - 20 mg/kg mỗi 12h	10 - 15 mg/kg mỗi 24h		ClCr > 15: 10 - 15 mg/kg mỗi 24h		10 - 15 mg/kg mỗi 48-72h
Piperacillin/tazobactam IV	CrCl > 40 ml/phút		CrCl 20 - 40 ml/phút		CrCl < 20 ml/phút
	Liều chuẩn	3.375g mỗi 6h	2.25g mỗi 6h		2.25g mỗi 8h
	Điều trị Pseudomonas	4.5g mỗi 6h	3.375g mỗi 6h hoặc 4,5g mỗi 8h		2.25g mỗi 6h hoặc 4,5g mỗi 12h

Colistin ¹⁷ Dạng Colistimethate sodium 360mg = 150mg CBA = 450O000IU		CrCl	Chế độ liều
	Liều nạp		300mg CBA x 1
	Liều duy trì	> 90 mL/phút	180mg mỗi 12h
		80 - 89 mL/phút	170mg mỗi 12h
		70 - 79 mL/phút	150mg mỗi 12h
		60 - 69 mL/phút	138mg mỗi 12h
		50 - 59 mL/phút	122mg mỗi 12h
		40 - 49 mL/phút	110mg mỗi 12h
		30 - 39 mL/phút	98mg mỗi 12h
		20 - 29 mL/phút	88mg mỗi 12h
		10 - 19 mL/phút	80mg mỗi 12h
		5 - 9 mL/phút	72mg mỗi 12h
		<5 mL/phút	65mg mỗi 12h

Tài liệu tham khảo

Kidney International Supplements (2017), "KDIGO 2017 Clinical Practice Guideline Update for the Diagnosis, Evaluation, Prevention, and Treatment of Chronic Kidney Disease-Mineral and Bone Disorder (CKD-MBD) ", Official Journal of The International Society of Nephrology, Vol 7(1).
Kidney International Supplements (2013), " KDIGO 2012 Clinical Practice Guideline for the Evaluation and Management of Chronic Kidney Disease", Official Journal of The International Society of Nephrology, Vol 3(1).
MYRNA Y. MUNAR, PharmD, BCPS, and HARLEEN SINGH, PharmD (2007), Drug Dosing Adjustments in Patients with Chronic Kidney Disease, American Family Physician, Volume 75, Number 10.
Rachel F. Eyler and Kristina Shvets (2019), Clinical Pharmacology of Antibiotics, Nephropharmacology for the Clinician, 14: 1080-1090, 2019.
Eyler R. F., Mueller B. A. (2010), "Antibiotic pharmacokinetic and pharmacodynamic considerations in patients with kidney disease", Adv Chronic Kidney Dis, 17(5), pp. 392-403.
Bennett W. M., Aronoff G. R., Morrison G., Golper T. A., Pulliam J., Wolfson M., Singer I. (2007), Drug prescribing in renal failure, American College of Physicians.
Valentina Pistolesi, Santo Morabito, Francesca Di Mario, Giuseppe Regolisti, Chiara Cantarelli, Enrico Fiaccadori (2019), A Guide to Understanding Antimicrobial Drug Dosing in Critically Ill Patients on Renal Replacement Therapy, Antimicrobial Agents and Chemotherapy, ASCM, Volume 63 Issue 8, DOI: 10.1128/AAC.00583-19.
Phần mềm tra cứu: - The Sanford Guide to Antimicrobial Therapy

Viết bình luận ...

Tin liên quan

Thông tin thuốc tháng 3/2023

Thông tin thuốc tháng 2/2023

Thông tin thuốc tháng 1/2023

Tin nổi bật

THÔNG BÁO Về việc yêu cầu báo giá

DANH SÁCH Người thực hành đã hoàn thành quá trình thực hành khám bệnh, chữa bệnh

DS Người thực hành đã hoàn thành quá trình thực hành khám bệnh, chữa bệnh tại Trung tâm Y tế khu vực Tầm Vu

DS Người thực hành khám bệnh, chữa bệnh

Danh sách người thực hành đã hoàn thành quá trình thực hành khám bệnh, chữa bệnh tại Trung tâm Y tế khu vực Tầm Vu