Dinh dưỡng trong bệnh đái tháo đường
by Ths Long Hồ
Post on 2022-04-26 08:25:03
Bệnh đái tháo đường là nhóm bệnh lý nội khoa, do rối loạn chuyển hóa insulin trong cơ thể, dẫn đến lượng đường trong máu cao. Dự tính đến năm 2030, cả thế giới sẽ có hơn 500 triệu người mắc đái tháo đường và chiếm đến 80% gánh nặng y tế ở các nước thu nhập trung bình – thấp.
Bệnh đái tháo đường, đặc biệt là đái tháo đường típ 2, là nguyên nhân nhiều nhất gây mù lòa, chạy thận nhân tạo và đoạn chi ở bệnh nhân trên toàn thế giới. Song song đó, các biến cố tim mạch như nhồi máu cơ tim, đột quỵ do đái tháo đường cũng là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong.
Bạn có thể vào đây https://www.idf.org/type-2-diabetes-risk-assessment để tự đánh giá nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường
Bệnh đái tháo đường có ba loại chính, đó là đái tháo đường típ 1, đái tháo đường típ 2 và bệnh đái tháo đường thai kỳ.
Bệnh đái tháo đường típ 1
Bệnh đái tháo đường týp 1, là chứng rối loạn tự miễn, trong đó hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công các tế bào tuyến tụy thay vì các yếu tố bên ngoài. Điều này sẽ gây ra sự thiếu hụt insulin và tăng lượng đường huyết.
Nếu bạn bị đái tháo đường típ 1, các triệu chứng sẽ xuất hiện rất sớm và ở độ tuổi khá trẻ, thường là ở trẻ nhỏ hay tuổi vị thành niên.
Bệnh đái tháo đường típ 2
Bệnh đái tháo đường típ 2, còn gọi là bệnh đái tháo đường không phụ thuộc insulin (NIDDM), là loại đái tháo đường phổ biến nhất, chiếm 90% đến 95% tổng số bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh đái tháo đường. Bệnh thường xuất hiện ở tuổi trưởng thành, nhưng do tỷ lệ béo phì ngày càng cao, hiện nay ngày càng nhiều trường hợp bệnh được phát hiện ở tuổi vị thành niên và người trẻ tuổi. Bạn có thể mắc bệnh đái tháo đường típ 2 mà bạn hoàn toàn không biết.
Khi mắc đái tháo đường típ 2, các tế bào của bạn trở nên đề kháng với insulin, và tuyến tụy không thể tạo ra đủ lượng insulin để vượt qua sự đề kháng này. Thay vì di chuyển vào các tế bào để tạo ra năng lượng, đường sẽ tích tụ lại trong máu của bạn.
Không xác định được chính xác lý do tại sao, tuy nhiên các bác sĩ tin rằng yếu tố di truyền và môi trường có liên quan đến sự phát triển của bệnh đái tháo đường típ 2. Thừa cân là yếu tố nguy cơ chủ yếu cho sự phát triển bệnh đái tháo đường típ 2, nhưng không phải tất cả những người bị đái tháo đường típ 2 đều thừa cân.
Các loại khác
Bệnh đái tháo đường thai kỳ là một loại đái tháo đường chỉ xảy ra ở phụ nữ mang thai. Bệnh này có thể gây ra các vấn đề cho cả bà mẹ và trẻ sơ sinh nếu không được điều trị. Tuy nhiên, bệnh đái tháo đường thai kỳ thường biến mất sau khi chuyển dạ.
Các loại đái tháo đường khác thì ít gặp hơn, nguyên nhân có thể đến từ hội chứng di truyền, phẫu thuật, thuốc, suy dinh dưỡng, nhiễm trùng hoặc khi mắc các bệnh khác.
Nguyên nhân gây bệnh đái tháo đường
Nguyên nhân gây ra bệnh đái tháo đường (đái tháo đường) típ 1, típ 2 và đái tháo đường thai kỳ
Để biết được tại sao mình bị bệnh, đầu tiên bạn phải hiểu được quá trình chuyển hóa glucose trong cơ thể.
Quá trình chuyển hóa glucose
Glucose là chất cần thiết cho cơ thể của bạn, nó đóng vai trò là nguồn năng lượng cho các tế bào của cơ bắp và các mô, đặc biệt não bộ. Glucose có trong thực phẩm bạn ăn và được dự trữ trong gan (tạo thành glycogen).
Trong trường hợp bạn biếng ăn dẫn đến lượng glucose trong máu quá thấp, gan của bạn sẽ ly giải những phân tử glycogen thành glucose và cân bằng lại lượng đường trong máu. Máu hấp thụ glucose và cung cấp cho các tế bào trong cơ thể.
Tuy nhiên, các tế bào này không thể sử dụng nguồn “nhiên liệu” này một cách trực tiếp, mà phải có sự hỗ trợ của hormone insulin (được sản xuất bởi tuyến tụy). Sự có mặt của insulin cho phép glucose được hấp thu vào các tế bào, làm giảm nồng độ glucose trong máu. Sau đó, khi đường huyết của bạn đã giảm, tuyến tụy cũng sẽ giảm sản xuất insulin.
Bất kỳ sự bất thường nào xảy ra trong quá trình trao đổi chất này đều có thể làm cho glucose không thể đi vào các tế bào và cung cấp năng lượng. Kết quả là lượng đường vẫn còn trong máu. Sự mất cân bằng này được tích lũy qua thời gian và dẫn đến lượng đường trong máu cao đáng kể, được gọi là tăng đường huyết.
Hiện tại, đái tháo đường típ 1 không thể dự phòng được. Mặc dù có một số yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của đái tháo đường típ 2, nhưng rõ ràng ảnh hưởng nhất là những hành vi lối sống thường gắn với đô thị hóa. Bao gồm sử dụng thực phẩm chế biến sẵn, như đồ uống có đường, thực phẩm có hàm lượng chất béo cao và carbohydrate tinh chế cao. Đồng thời, lối sống hiện đại được đặc trưng bởi sự không hoạt động và thời gian tĩnh tại dài. Các hành vi này cùng phối hợp làm tăng nguy cơ thừa cân hoặc béo phì và sự phát triển của đái tháo đường típ 2.
Một số chương trình dự phòng đã chỉ ra việc thay đổi các hành vi, như ăn thực phẩm lành mạnh hơn và tăng cường hoạt động thể lực có thể làm giảm đáng kể nguy cơ mắc đái tháo đường típ 2. Để ngăn chặn sự gia tăng của đái tháo đường típ 2, toàn thể cộng đồng phải thay đổi hành vi sống bằng cách thay đổi chế độ ăn uống và tăng mức độ hoạt động thể lực.
Hiệp hội Đái tháo đường Thế giới đã tổng hợp các bằng chứng về loại thực phẩm có thể gây ra đái tháo đường típ 2 và đã đưa ra 9 khuyến nghị về chế độ ăn uống lành mạnh cho mọi người nói chung.
1) Chọn nước, cà phê hoặc trà thay vì chọn nước ép trái cây có đường, ngọt, nước ngọt, hoặc đồ uống có đường khác.
2) Ăn ít nhất 3 suất rau mỗi ngày, kể cả rau xanh lá.
3) Ăn tối đa ba suất trái cây tươi mỗi ngày.
4) Chọn một miếng trái cây tươi, hoặc sữa chua không đường cho bữa ăn nhẹ.
5) Hạn chế đồ uống có cồn
6) Chọn thịt nạc trắng, thịt gia cầm hoặc hải sản, thay vì thịt đỏ hoặc thịt chế biến sẵn.
7) Chọn bơ đậu phộng thay vì sô cô la hoặc mứt.
8) Chọn bánh mì, gạo hoặc mì ống nguyên cám thay vì bánh mì trắng, gạo hoặc mì ống.
9) Chọn chất béo không no (dầu ô liu, dầu canola, dầu ngô, hoặc dầu hướng dương) thay vì chất béo bão hòa (bơ, chất béo động vật, dầu dừa hoặc dầu cọ)
